Arpa Yetiştiriciliği
Arpa Yetiştiriciliğinde ekim, tohumu seçimi, dekar başına tohum miktarı, gübreleme, sulama, verim, yabancı ot mücadelesi, hasat, depolama, topraksız arpa yetiştirme, vb. konuda detaylı bilgi verdik. Arpa tek yıllık bir uzun gün bitkisidir. Serin iklim bitkileri arasında ülkemizde buğdaydan sonra ekimi ve üretimi en çok yapılan bitkidir. Ekim zamanları aynı tarihlerde olmasına rağmen hasat tarihleri arasında ekildiği yöreye göre 2 aya kadar fark olabilir. Yani farklı gün uzunluklarına da uyum sağlayabiliyor olması ekim alanı imkanını artırmaktadır. Arpa kardeşlenme kabiliyeti diğer tahıllara göre yüksek bir bitkidir. Arpa yetiştiriciliği için diyebiliriz ki tohum çeşitlerine göre, toprak kalitesine, iklim şartlarına, tarla bakımına, ekim sıklığına ve gübrelemeye bağlı olarak kardeşlenme sayısı ciddi oranda artar yada azalır. Kardeşlenmesini etkileyen faktörler boyunu da etkiler ve 25 cm – 110 cm aralığında boylanma sağlar. Bazen çok zayıftır biçerdöver biçim yaparken çoğu zaman biçemeyecek kadar boyu kısadır yada çok dikkatli biçmesi gerekir. Bazen de çok güçlüdür, gerek başakları iri, dolgun, sık kardeşlenmiş, boyu 1 metreyi geçmiş arpa üretimi yapılan tarım arazilerine ülkemiz bir çok noktasında rastlayabiliriz. Dekar verimlerine gelince de yine yukarıdaki şartlara göre en düşük dekarından 70 kg gibi çok düşük verimlerde de olabilir dekarından 1100 kg gibi rakamları dahi zorlayabilirsiniz. İçinde bulunduğumuz 2022 yılı içerisinde bu sonuçları bugüne kadar hasadın başında bulunarak not ettik. Yine bahsettiğimiz şartlara göre Başakları 5 - 16 cm boyunda olup 2, 4 ve 6 sıralıdırlar. Çiçeği, kavuz ve kapçık sarar. Kavuzlu arpalarda bunlar taneye yapışıktır ve harmanda ayrılmazlar.
Arpa tohum çeşitlerine göre patolojik özellikleri değişiklik gösterir. Örneğin külleme ve pas hastalıklarına karşı toleransı, Arpa yaprak çizgili hastalığına (H. gramineum) ve arpa yaprak leke hastalıklarına (Helm. spp) karşı toleransı, sap ve başak kırılmalarına karşı toleransı.
Arpa tohum çeşitlerine göre tarımsal özellikleri değişir. Soğuğa dayanıklılığı, taban, yarı taban ve kıraç arazi şartlarında yetişebilme durumu, toprak seçiciliği olup olmaması, kardeşlenme kabiliyeti, yatmaya karşı sapının kuvvetli olup olmaması, sap verimi, bölge iklimine göre kışlık arpa yetiştiriciliği ve yazlık arpa yetiştiriciliği olarak değerlendirilebilir.
Arpa kalite özellikleri açısından da dane dolgunluğu, hektolitre yüksekliği, protein değerleri, nişasta değerleri. Bin dane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve yemlik çeşit mi, bira üretimi için mi kullanılacak bir çeşit mi ?
Arpa iyi bir hayvan yemidir. Yemlik arpalarda protein oranının fazla olması istenir. Kavuzun fazla olması besleyicilik değerini düşürür. Bira üretimi için gerekli olan malt genellikle, iki sıralı beyaz arpalardan elde edilmektedir. Biralık arpaların protein oranının düşük olması (% 9 – 10,5) gereklidir. Yemlik arpalarda protein değeri çeşitlere göre %13 gibi değerlerden başlar.
Arpa Tarımında Münavebe, Ekim Nöbeti
Arpa Yetiştiriciliği Toprak İsteği
Arpa üretiminde arpa için en uygun topraklar; organik maddece zengin, milli, havalanması ve nemliliği uygun, pH değeri 7 olan topraklardır. Buna ilave olarak her çeşit toprak yapısı için Rekor Gelişim Toprak Düzenleyici kullanırsanız daha yüksek verim alırsınız.
Arpa Yetiştiriciliğinde Toprak Hazırlığı
Arpa yetiştiriciliğinde muhakkak toprak hazırlığı işlemi en iyi şekilde yapılmalıdır. Arpa ekimi yapılacak tarlanın toprak Hazırlığı Sonbaharda bitki kalıntıları temizlenmeli veya uygun alet, ekipmanla parçalanmalı, 15-20 cm derinlikte sürüm yapılıp, toprağa karıştırılmalıdır. Daha sonra diskaro ve tırmık veya kazayağı, tırmık ile işlenerek keseklerin kırılması sağlanır. Kesekler kırıldıktan sonra orta ağırlıkta bir tapan çekilerek, tohum yatağı hazırlanır. Tüm bunlara ilave olarak tırmık öncesi toprağa Rekor gelişim Gübresi kullanmanız halinde hem kesek oluşumu azalır, daha havadar bir toprak yapısı olur, arpanın çimlenmesi, kardeşlenmesi, gelişimi ve dane yapısı daha iyi olur. Genel anlamda kuruya ekilen arpa yetiştiriciliğinde toprak hazırlığı işleminin en iyi şekilde yapılması gerek çimlenme kabiliyetini hızlandırır, daha homojen bir çıkış sağlar ayrıca da yağan yağmurun karın toprak tarafından daha iyi emilmesini sağlar. Sitemiz deki arpa gübreleme konusunda bu konuya değinilmiştir.
Arpa Gübreleme İşlemi Nasıl Yapılır ?
Arpa yetiştiriciliğinde arpa gübreleme işlemi, arpa ekiminde kullanılacak taban gübresi miktarı, arpa tarlası için toprak hazırlığı aşamasında kullanılacak gübreler, arpa için sıvı gübreler, ve yaprak gübresi gibi uygulamalar konusun da sitemizin 'Arpa Gübreleme' sayfasında detaylı şekilde yer verilmiştir.
Arpa Ekim Zamanı Nedir, Arpa Hangi Ayda Ne Zaman Ekilir ?
Arpa için tarlaya ekim zamanı tespitinde öncelikle hangi çeşidin ekileceğine karar vermek gerekir. Arpa ekiminin yapıldığı bölgelere göre, iklim şartlarına göre yazlık arpa çeşidi mi, kışlık veya alternatif tabiatlı arpa çeşitleri mi ekilecek buna göre arpa ekim zamanı değişir. Yazlık arpa çeşitleri daha geç ekilir, diğer çeşitler daha erken ekilebilir. Ancak hangi arpa çeşidi olursa olsun ülkemizdeki genel ekim aralığı ekim ayından ocak ayı ortalarına kadar yapılmaktadır. Genel olarak kurak şartlarda arpa yetiştiriciliği yapıldığı için ve yıllar gün geçtikçe daha da değiştiği için aslında sonbahar yağışlarının durumu daha çok arpa ekiminin zamanını ayarlamaktadır dersek daha doğru olur.
Arpa Ekiminde Dekara Kaç Kg Arpa Tohumu Kullanmak Gerekir ?
Arpa ekiminde tarlaya atılacak arpa tohumu miktarını etkileyen faktörler; ekim zamanı, tohumun kalitesi,tohum yatağının uygunluğu, arpa çeşidi, toprağın gücü, iklim, ekim şekli ve doğru zamanda doğru gübreleme. Ekim şekli mibzer ile yapılırsa % 10 gibi bir tohum tasarrufu sağlanabilir. Arpa ekerken 1 Dekara atılacak tohum miktarının bir hesabı olsa da her değerin kendi içinde bir toleransı olması ve bu toleranslar dolayısıyla ideal bir rakam bulmak zordur. En doğru sonucu tohum üreticisi firmaların belirttiği dekara kullanım oranları ve kendi bölgenize göre ve kendi şartlarınıza göre deneyerek tespit etmeniz revize etmeniz en doğrusu olacaktır. Ülkemiz genelinde yaptığımız tespitlere göre sertifikalı yada sertifikasız tohumlu arpa ekimlerinde 20-30 kg arası ekildiğini söyleyebiliriz.
Arpa Ekimi
Arpa ekimi arpa yetiştiriciliğinin en önemli konularından birisidir. Mümkünse mibzerle yapılmalıdır. Arpa tohumu ekim derinliği, çimlenme için yeterli nemi ve havalanmayı sağlayacak şekilde ayarlanır. İdeal çimlenme için ekim derinliğinin 3 - 5 cm olarak ayarlanması uygundur. Kardeşlenmenin yüksek olduğu taban ve sulu arazilerde daha seyrek ekim yapılabilir. En başta da belirttiğimiz gibi arpa ekimi mibzer ile ekilmelidir demiştik mümkünse. Çünkü mibzer ile eğer ayarlarını doğru yaptıysanız, mibzerde herhangi bir arıza yoksa, mibzeri kullanan kişi mibzer özelliklerini iyi biliyorsa ideal bir ekim yapılabilir. Aksi halde her zaman mibzer ile ekim en iyi sonucu vermeyebilir. Diğer yandan da fırfır yada elle saçma şeklindeki uygulamalarda homojen dağılmama sorunu dışında kuşlarında gazabına uğrayabilirsiniz. Böyle bir durum varsa muhakkak en az 4-5 kg daha fazla tohum kullanmakta fayda var. Özellikle son yıllarda iklim şartlarının değişmesi, kuraklık doğadaki dengeleri her zaman ki bildiğimizin dışına taşımıştır. Yani hiç öngörmediğiniz olaylar maalesef başınıza gelebilmektedir. Bu yüzden arpa yetiştiriciliği yapan çiftçilerimiz olmak üzere tüm çiftçilerimizin işi zorlaşmakta aldıkları risk artmaktadır.
Arpa Sulama. Arpa Ne Zaman ve Nasıl Sulanır ?
Arpa yetiştiriciliği ülkemizin her yöresinde susuz olarak yapılır. Ancak iklimin kurak geçmesi yada daha yüksek verim almak adına arpada sulama yaparsanız eğer sapa kalkma ve süt oluşumu dönemlerine denk gelecek şekilde sulayabilirsiniz. Yine kışın aşırı kurak geçmesi durumunda kardeşlenme döneminde de sulama yapılabilir. Arpa sulama şekli salma sulama, damlama sulama ve yağmurlama sulama şeklinde yapılmaktadır. Ekim öncesinde toprak hazırlığı aşamasında Rekor Gelişim Gübresi kullanmış olmanız toprak daha nemli kalacağından dolayı toprağınız nemini daha zor kaybedeceğin dolayı sulama sayısını azalttıracaktır yada kurak şartlarda daha iyi verim almanızı sağlayacaktır.
Arpada Yabancı Ot Mücadelesi Nasıl Yapılır ?
Arpa tarlalarında görülen yabancı otlar dar ve geniş yapraklıdır. Arpa dar yapraklı bir bitki olması nedeniyle dar yapraklı yabancı otlarla mücadele geniş yapraklılara göre zor ve masraflıdır. Bölgeye göre tarlalarda gözüken yabancı otlar için kimyasal mücadele en kolay ve kesin olanıdır.
Tilki kuyruğu, kuş otu, Yabani yulaf, delice arpada görülen en önemli dar yapraklı yabancı otlardır. Bu ot çeşitleri için T.C. Tarım bakanlığı ruhsatlı tarım ilaçlarının, herbisitlerin kullanılması tavsiye ederiz.
Pıtrak, Yabani hardal, sarı ot, yapışkan otu, köy göçüren ve papatya arpa tarlalarında görülen en önemli geniş yapraklı yabancı otlardır. Eğer tarlanızda bu ot çeşitleri de varsa bu yabancı ot çeşitleri için T.C. Tarım bakanlığı ruhsatlı tarım ilaçlarının, herbisitlerin kullanılması tavsiye ederiz.
Yine önemli bir konuda şudur, siz yabancı ot mücadelesini yaptınız ancak iklim şartlarının kötü geçmesinden dolayı arpa büyüyemedi ve tekrar yabancı otlar çıkmaya başladı arpa gelişimini yavaşlatmaya başladı. İşte burada sizin için acil yardım sağlayacak olan şey Rekor Gübre Yaprak Gübresidir, Rekor Gübre yaprak gübresi arpa tarlalarında çok yoğun şekilde kullanılan bir gübredir. En belirgin özelliği arpayı hızlı ve dengeli büyütmesidir. Siz yabancı ot mücadelesi sonrasında yabancı otlar öldükten sonra hemen ardından uygun iklim koşularrını da yakalarsanız Rekor Gübre Sıvı yaprak gübresini uygulayınız ve arpa hemen kardeşlensin ve boylansın ki yeniden çıkacak yabancı otları bastırsın. Tabii ki verim ve kaliteye de son derece faydalı bir gübredir. Bu uygulamayı başta arpa buğday mısır olmak üzere tüm bitkiler için yapabilirsiniz. Yabancı ot ilacı ile karıştırmayınız.
Arpa Tarlasındaki Hastalıklar Ve Zararlılar ile Mücadele
Hastalık ve Zararlılar şunlardır.
Yaprak çizgi hastalığı: Arpanın en önemli hastalıklarından birisidir ve fungal bir hastalıktır. Genç yaprağın damarları arasında soluk renkli şeritler belirir ve bu şeritler süratle kahverengiye döner ve boyuna yırtıklar oluşturur. Hastalıklı bitkiler bodurlaşır ve olumdan önce ölebilirler.
Arpa yaprak lekesi: İlkbaharda genç yapraklar sulanmış lekeler göstermeye başlar. Zamanla bu lekeler kuruyarak kenarları dişli koyu griden kahverengiye veya sarımsı halkayla çevrili beyazımsı gri lekelere dönüşür. Erken ekimi takip eden ılık ve yağışlı hava enfeksiyonu artırır.
Arpa Kapalı Rastığı: Buğday sürmesine benzer. Hasta bitkinin taneleri katı ve siyah rastık parçaları ile bulaşır. Fungal bir hastalıktır.
Arpa Açık Rastığı: Hasta bitkinin başakları siyah bir toz kitlesi durumundadır. İlaçlı mücadelesi yoktur. Fungal bir hastalıktır. Dayanıklı çeşitler ekilmeli ve ekim nöbeti uygulanmalıdır.
Tüm bunların yanı sıra sağlıklı gelişen, bakımı iyi yapılan, arpa yetiştirme kurallarına uyulan ve Rekor Gübre ürünlerinin kullandığı arpa tarlası elbetteki hastalıklara karşı daha dirençli olacaktır. Önemli olan hasta olmasını engellemektir.
Zararlılar : Bölgelere ve yılın iklim şartlarına göre ortaya çıkabilecek böcek, kurt ve kemiriciler gibi zararlılarla Tarım Bakanlığı ruhsatlı ilaçlar ile mücadele edilmelidir.
Arpa Tarlası Hasadı
Arpa üretiminde doğru hasat zamanı çok önemlidir. Tane nemi %13’ün altına düştükten sonra yapılmalıdır. İyice kurumadan hasat edilmiş arpa ürününde kavuzlar kolayca renk atar, kalite düşer. En iyi hasat biçerdöverle yapılanıdır. Bu taktirde tam olumu fazla geciktirmemelidir. Bira üretiminde kullanılan arpalarda tanenin kırılmaması önemli bir konu olup biçerdöver ayarına dikkat edilmelidir.
Arpa Nasıl Depolanır, Depolama Şartları Nedir Nasıl Olmalıdır ?
Arpanın depolanmasında kullanılacak ambar; nem almayan, kuru, havadar ve aydınlık bir yer olmalıdır. Depoya getirilen arpanın su oranının % 13’ün altında olması gerekmektedir. Depolanacak mahsulün sıcaklığı 15 ºC nin altında olmalıdır. Bu sıcaklığın altında ambar zararlılarının faaliyeti azalır. Ambara konulacak arpada kızışma olmaması için yabancı tohum bulunmamalıdır.
Topraksız Arpa Yetiştirme - Arpa Hasılı Nasıl Yapılır
Arpa hasılı yapmak için öncelikle arpa tohumu bulunduğu ambalajın içine biraz su konur. Tüm arpa hacimini ıslatacak kadar su konmalıdır. Bu şekilde 2-3 gün bekledikten sonra zaten çimlenme başlamış olacaktır. Bu çimlenmeye yeni başlamış tohumları kapalı ortamdaki hasıl üretmek için kullanılan tavalara serilir. Düzenli olarak nemlendirilerek büyümesi sağlanır. Takriben 1 hafta sürede arpa hasılı hazır olmaktadır. İdeal sıcaklık 15-20 °C olsa da sıcaklık düşerse bu süre biraz daha artar. Ancak çok yaygın olarak yapılan bir uygulama değildir.
En Verimli Arpa Çeşidi Hangisi
En Verimli arpa çeşidi hangisi, dönüm getirici en yüksek arpa çeşidi isimleri hangileridir dersek eğer bu sorunun tek bir cevabı olmaz. Çünkü arpa yetiştiriciliği konusunu anlatırken yazlık arpa, kışlık arpa gibi ekim zamanına göre farklı çeşitler olmak üzere arpa tarımının yapılacağı bölgenin iklimine göre ve toprak yapısına göre bu çeşitler değişecektir. Ayrıca kıraçta yetişmesine ve sulu tarım ile yetiştirilmesine göre de arpa çeşitleri arasında da verimler değişecektir. Sitemizin ArpaVideoları sayfasındaki videoları izlerseniz eğer sulanan yada kıraçtaki arpa çeşitlerinin bölgelere göre verim durumlarını gözlemleyebilirsiniz, kıyaslayabilirsiniz.
Kıraçta En Verimli Arpa Çeşidi Hangisi
Kıraçta en verimli arpa çeşidi nedir, susuz olarak yetiştirilen, su imkanı olmayan tarlalara hangi çeşit arpa ekilmelidir, kuraklığa dayanıklı çeşitleri hangileridir ? Özellikle yılların daha da kıraçlaşması, kurak gitmesi, sulama imkanlarının hem azalması hem de maliyetlerinin artması dolayısıyla bu soruların cevapları git gide daha da önem kazanmaktadır. Yine yukarıda olduğu gibi bu konuda tek bir cevap olamaz. Bu konuda dikkat etmeniz gereken faktörleri şöyle sıralayabiliriz.
Kıraç Bölgeye Uygun Bir Arpa Çeşidi Seçilmelidir
Her bölgenin yağış zamanı ve miktarı farklıdır. Yani bölgeye göre değişen arpa çeşitleri seçilmelidir. Arpa bitkisinin en çok suya ihtiyaç duyduğu kardeşlenme dönemi, sapa kalkma ve süt oluşumu dönemlerinde yağışların olduğu bir iklimi yakalamak için buna uygun bir çeşit tercih edilmelidir. Belki de tam bu şartları hiç bir şart altında sağlamanız mümkün olmasa da toprak yapısının durumuna göre bazı durumlarda tolera edilebilir.
Toprak Yapısına Uygun Bir Arpa Çeşidi Seçilmelidir
Toprak yapısı çok önemlidir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bazen yağışlar az yağsa da istenilen dönemlerde yağmasa da toprağım nemini koruyabilen bir özelliğinin yüksek olması işinizi daha kolay hale getirecektir. Toprak yapısının diğer önemli tarafı ise arpa çeşitlerinin toprak yapısı seçiyor olma ihtimalide vardır. Tüm bunlara dikkat etmek gerekir. Sitemizin Arpa Gübreleme Sayfasında toprak nemini koruyu ürünler hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Arpa buğday ekimi öncesi kullanılması veriminizi oldukça artıracaktır. Aşağıdaki videolarda kıraçta, susuz tarım şartlarında yetişmiş ve yüksek verim almış bazı çeşitlerin performansını izleyebilirsiniz. Bundan sonra da saha da denk geldikçe vaktimiz oldukça bu videoların yenisini eklemeye devam edeceğiz. Aşağıda Oberek çeşidi arpa, Seymen çeşidi arpa, Scarpia arpa çeşitlerinin kıraç şartlarındaki dönüm, dekar verimlerini izleyebilirsiniz.