Arpa Yetiştiriciliği

            Arpa Yetiştiriciliğinde ekim,  tohumu seçimi, dekar başına tohum  miktarı, gübreleme, sulama, verim,  yabancı ot  mücadelesi, hasat, depolama, topraksız arpa yetiştirme, vb. konuda detaylı bilgi verdik. Arpa tek yıllık bir uzun gün bitkisidir. Serin iklim bitkileri arasında ülkemizde buğdaydan sonra ekimi ve  üretimi en çok yapılan bitkidir.  Ekim zamanları aynı tarihlerde  olmasına  rağmen  hasat tarihleri arasında ekildiği yöreye  göre  2  aya  kadar  fark olabilir. Yani farklı gün uzunluklarına da uyum sağlayabiliyor olması ekim alanı imkanını artırmaktadır. Arpa  kardeşlenme  kabiliyeti diğer  tahıllara göre  yüksek bir bitkidir. Arpa yetiştiriciliği için diyebiliriz ki tohum çeşitlerine  göre, toprak kalitesine, iklim şartlarına, tarla  bakımına, ekim sıklığına ve gübrelemeye bağlı olarak kardeşlenme  sayısı ciddi oranda  artar yada  azalır. Kardeşlenmesini etkileyen faktörler boyunu da  etkiler ve  25 cm – 110 cm aralığında boylanma sağlar. Bazen çok zayıftır biçerdöver  biçim  yaparken çoğu zaman biçemeyecek kadar boyu kısadır yada  çok dikkatli biçmesi gerekir. Bazen de  çok güçlüdür, gerek başakları iri, dolgun, sık kardeşlenmiş, boyu 1  metreyi geçmiş arpa üretimi yapılan tarım arazilerine  ülkemiz bir çok   noktasında  rastlayabiliriz. Dekar verimlerine gelince de  yine  yukarıdaki şartlara göre  en düşük dekarından 70 kg gibi çok düşük verimlerde de  olabilir dekarından 1100 kg  gibi rakamları dahi zorlayabilirsiniz. İçinde bulunduğumuz  2022 yılı içerisinde  bu sonuçları bugüne  kadar  hasadın başında bulunarak not ettik. Yine  bahsettiğimiz şartlara göre Başakları 5 - 16 cm boyunda olup 2, 4 ve 6 sıralıdırlar. Çiçeği, kavuz ve kapçık sarar. Kavuzlu arpalarda bunlar taneye yapışıktır ve harmanda ayrılmazlar.

   Arpa tohum çeşitlerine  göre  patolojik özellikleri değişiklik gösterir. Örneğin külleme  ve  pas  hastalıklarına  karşı toleransı, Arpa yaprak çizgili hastalığına (H. gramineum) ve arpa yaprak leke hastalıklarına (Helm. spp) karşı toleransı, sap ve  başak kırılmalarına  karşı toleransı.

Arpa  tohum çeşitlerine göre  tarımsal özellikleri değişir. Soğuğa dayanıklılığı, taban, yarı taban ve  kıraç arazi şartlarında yetişebilme  durumu, toprak seçiciliği olup olmaması, kardeşlenme  kabiliyeti, yatmaya  karşı sapının kuvvetli olup olmaması, sap verimi, bölge  iklimine göre   kışlık arpa  yetiştiriciliği  ve  yazlık arpa  yetiştiriciliği olarak değerlendirilebilir. 

   Arpa kalite  özellikleri açısından da  dane dolgunluğu, hektolitre yüksekliği, protein değerleri, nişasta  değerleri. Bin dane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve  yemlik çeşit mi, bira  üretimi için mi kullanılacak bir  çeşit mi ?

       Arpa iyi bir  hayvan yemidir. Yemlik arpalarda protein oranının fazla olması istenir. Kavuzun fazla olması besleyicilik değerini düşürür. Bira üretimi için gerekli olan malt genellikle, iki sıralı beyaz arpalardan elde edilmektedir. Biralık arpaların protein oranının düşük olması (% 9 – 10,5) gereklidir. Yemlik arpalarda protein değeri çeşitlere göre %13 gibi değerlerden başlar.

         Arpa  üretiminde  arpa için en uygun topraklar; organik maddece zengin, milli, havalanması ve nemliliği uygun, pH değeri 7 olan topraklardır. Buna  ilave  olarak her  çeşit toprak yapısı için  Rekor Gelişim Toprak Düzenleyici kullanırsanız  daha  yüksek verim alırsınız. 

  Arpa  yetiştiriciliğinde  muhakkak toprak hazırlığı işlemi en iyi şekilde  yapılmalıdır. Arpa  ekimi yapılacak tarlanın toprak Hazırlığı Sonbaharda bitki kalıntıları temizlenmeli veya uygun alet, ekipmanla parçalanmalı, 15-20 cm derinlikte sürüm yapılıp, toprağa karıştırılmalıdır. Daha sonra diskaro ve tırmık veya kazayağı, tırmık  ile işlenerek keseklerin kırılması sağlanır. Kesekler kırıldıktan sonra orta ağırlıkta bir tapan çekilerek, tohum yatağı hazırlanır. Tüm bunlara  ilave  olarak tırmık öncesi toprağa  Rekor gelişim Gübresi  kullanmanız  halinde  hem kesek oluşumu azalır, daha  havadar bir toprak yapısı olur, arpanın çimlenmesi, kardeşlenmesi, gelişimi ve  dane  yapısı daha  iyi olur. Genel anlamda  kuruya  ekilen arpa yetiştiriciliğinde  toprak hazırlığı işleminin en iyi şekilde  yapılması gerek çimlenme  kabiliyetini hızlandırır, daha  homojen bir çıkış sağlar  ayrıca da yağan yağmurun karın toprak tarafından daha  iyi emilmesini sağlar.   Sitemiz deki arpa  gübreleme  konusunda  bu konuya  değinilmiştir. 

Arpa Gübreleme

      Arpa yetiştiriciliğinde arpa gübreleme işlemi, arpa ekiminde  kullanılacak taban gübresi miktarı, arpa  tarlası için toprak hazırlığı aşamasında  kullanılacak gübreler, arpa için sıvı gübreler, ve  yaprak gübresi gibi uygulamalar  konusun da  sitemizin 'Arpa Gübreleme' sayfasında detaylı şekilde yer verilmiştir. 

Arpa Gübreleme

       Arpa için tarlaya ekim zamanı tespitinde  öncelikle  hangi çeşidin ekileceğine  karar vermek gerekir.  Arpa  ekiminin yapıldığı bölgelere göre, iklim şartlarına göre  yazlık arpa çeşidi mi, kışlık veya alternatif tabiatlı arpa çeşitleri mi ekilecek buna göre  arpa ekim zamanı değişir. Yazlık arpa  çeşitleri daha  geç ekilir, diğer  çeşitler daha  erken ekilebilir. Ancak hangi arpa  çeşidi olursa  olsun ülkemizdeki genel ekim aralığı ekim ayından ocak ayı ortalarına  kadar  yapılmaktadır. Genel olarak kurak şartlarda  arpa  yetiştiriciliği yapıldığı için ve  yıllar gün geçtikçe  daha da değiştiği için aslında  sonbahar yağışlarının durumu daha  çok arpa  ekiminin zamanını ayarlamaktadır  dersek daha  doğru olur. 

      Arpa   ekimi arpa  yetiştiriciliğinin en önemli konularından birisidir.   Mümkünse mibzerle yapılmalıdır. Arpa  tohumu ekim derinliği, çimlenme için yeterli nemi ve havalanmayı sağlayacak şekilde ayarlanır. İdeal çimlenme için ekim derinliğinin 3 - 5 cm olarak ayarlanması uygundur. Kardeşlenmenin yüksek olduğu taban ve sulu arazilerde daha seyrek ekim yapılabilir. En başta da  belirttiğimiz gibi arpa  ekimi mibzer ile ekilmelidir demiştik mümkünse.  Çünkü mibzer ile  eğer  ayarlarını doğru yaptıysanız, mibzerde  herhangi bir arıza yoksa, mibzeri kullanan kişi mibzer  özelliklerini iyi biliyorsa  ideal bir  ekim yapılabilir. Aksi halde  her zaman mibzer ile  ekim en iyi sonucu vermeyebilir. Diğer  yandan da  fırfır  yada  elle saçma  şeklindeki uygulamalarda  homojen dağılmama sorunu dışında  kuşlarında  gazabına  uğrayabilirsiniz. Böyle  bir durum varsa  muhakkak en az 4-5 kg daha  fazla  tohum kullanmakta  fayda  var. Özellikle   son yıllarda  iklim şartlarının değişmesi, kuraklık doğadaki dengeleri her zaman ki bildiğimizin dışına  taşımıştır. Yani hiç öngörmediğiniz olaylar  maalesef  başınıza  gelebilmektedir. Bu yüzden arpa  yetiştiriciliği yapan çiftçilerimiz olmak üzere  tüm çiftçilerimizin işi zorlaşmakta  aldıkları risk artmaktadır. 

       Arpa yetiştiriciliği  ülkemizin her  yöresinde  susuz  olarak yapılır. Ancak iklimin kurak geçmesi  yada  daha  yüksek verim almak adına arpada sulama yaparsanız eğer  sapa kalkma ve  süt oluşumu dönemlerine denk gelecek şekilde sulayabilirsiniz. Yine  kışın aşırı kurak geçmesi durumunda  kardeşlenme döneminde de  sulama yapılabilir. Arpa sulama şekli salma  sulama, damlama  sulama ve  yağmurlama  sulama  şeklinde  yapılmaktadır. Ekim öncesinde  toprak hazırlığı aşamasında  Rekor Gelişim Gübresi kullanmış olmanız toprak daha  nemli kalacağından dolayı toprağınız nemini  daha  zor  kaybedeceğin dolayı sulama  sayısını azalttıracaktır  yada  kurak şartlarda daha  iyi verim almanızı sağlayacaktır. 

         Arpa tarlalarında görülen yabancı otlar dar ve geniş yapraklıdır. Arpa dar yapraklı bir bitki olması nedeniyle dar yapraklı yabancı otlarla mücadele geniş yapraklılara göre zor ve masraflıdır. Bölgeye göre tarlalarda gözüken yabancı otlar için kimyasal mücadele en kolay ve kesin olanıdır.

  Tilki kuyruğu, kuş otu, Yabani yulaf,  delice  arpada görülen en önemli dar yapraklı yabancı otlardır. Bu ot çeşitleri için T.C. Tarım bakanlığı ruhsatlı tarım ilaçlarının, herbisitlerin kullanılması tavsiye ederiz.

         Pıtrak, Yabani hardal,  sarı ot, yapışkan otu, köy göçüren ve papatya arpa tarlalarında görülen en önemli geniş yapraklı yabancı otlardır. Eğer  tarlanızda  bu ot çeşitleri de varsa bu yabancı ot çeşitleri için  T.C. Tarım bakanlığı ruhsatlı tarım ilaçlarının, herbisitlerin kullanılması tavsiye ederiz.

          Yine  önemli bir  konuda  şudur, siz yabancı ot  mücadelesini yaptınız ancak iklim şartlarının kötü geçmesinden dolayı arpa  büyüyemedi ve tekrar yabancı otlar  çıkmaya  başladı arpa gelişimini  yavaşlatmaya  başladı. İşte  burada  sizin için acil yardım sağlayacak olan şey Rekor Gübre Yaprak Gübresidir, Rekor Gübre yaprak gübresi arpa  tarlalarında çok yoğun şekilde  kullanılan bir gübredir. En belirgin özelliği arpayı hızlı ve dengeli büyütmesidir. Siz yabancı ot  mücadelesi sonrasında  yabancı otlar  öldükten sonra  hemen ardından uygun iklim koşularrını da  yakalarsanız  Rekor Gübre Sıvı yaprak gübresini uygulayınız  ve  arpa  hemen kardeşlensin ve  boylansın ki yeniden çıkacak yabancı otları bastırsın. Tabii ki verim ve  kaliteye de  son derece  faydalı bir gübredir. Bu uygulamayı başta  arpa  buğday mısır olmak üzere  tüm bitkiler  için yapabilirsiniz. Yabancı ot  ilacı ile  karıştırmayınız. 

      Hastalık ve Zararlılar şunlardır. 

         Yaprak çizgi hastalığı: Arpanın en önemli hastalıklarından birisidir ve  fungal bir hastalıktır.  Genç yaprağın damarları arasında soluk renkli şeritler belirir ve bu şeritler süratle kahverengiye döner ve boyuna yırtıklar oluşturur. Hastalıklı bitkiler bodurlaşır ve olumdan önce ölebilirler.

         Arpa yaprak lekesi: İlkbaharda genç yapraklar sulanmış lekeler göstermeye başlar. Zamanla bu lekeler kuruyarak kenarları dişli koyu griden kahverengiye veya sarımsı halkayla çevrili beyazımsı gri lekelere dönüşür. Erken ekimi takip eden ılık ve yağışlı hava enfeksiyonu artırır.

        Arpa Kapalı Rastığı: Buğday sürmesine benzer. Hasta bitkinin taneleri katı ve siyah rastık parçaları ile bulaşır. Fungal bir hastalıktır.

          Arpa Açık Rastığı: Hasta bitkinin başakları siyah bir toz kitlesi durumundadır. İlaçlı mücadelesi yoktur. Fungal bir hastalıktır. Dayanıklı çeşitler ekilmeli ve ekim nöbeti uygulanmalıdır.

         Tüm bunların yanı sıra  sağlıklı gelişen, bakımı iyi yapılan, arpa  yetiştirme  kurallarına  uyulan  ve  Rekor Gübre ürünlerinin kullandığı arpa  tarlası elbetteki hastalıklara  karşı daha  dirençli olacaktır. Önemli olan hasta  olmasını engellemektir. 

      Zararlılar : Bölgelere ve yılın iklim şartlarına göre ortaya çıkabilecek böcek, kurt ve kemiriciler gibi zararlılarla   Tarım Bakanlığı ruhsatlı ilaçlar  ile mücadele edilmelidir.

       Arpa üretiminde  doğru hasat zamanı çok önemlidir. Tane nemi %13’ün altına düştükten sonra yapılmalıdır. İyice kurumadan hasat edilmiş arpa ürününde kavuzlar kolayca renk atar, kalite düşer. En iyi hasat biçerdöverle yapılanıdır. Bu taktirde tam olumu fazla geciktirmemelidir. Bira  üretiminde  kullanılan  arpalarda tanenin kırılmaması  önemli bir  konu olup biçerdöver ayarına  dikkat edilmelidir. 

         Arpanın depolanmasında kullanılacak ambar; nem almayan, kuru, havadar ve aydınlık bir yer olmalıdır. Depoya getirilen arpanın su oranının % 13’ün altında olması gerekmektedir. Depolanacak mahsulün sıcaklığı 15 ºC nin altında olmalıdır. Bu sıcaklığın altında ambar zararlılarının faaliyeti azalır. Ambara  konulacak arpada kızışma  olmaması için   yabancı tohum  bulunmamalıdır.

Arpa hasılı yapmak için öncelikle arpa tohumu bulunduğu ambalajın içine  biraz su konur. Tüm arpa  hacimini ıslatacak kadar  su konmalıdır. Bu şekilde 2-3  gün bekledikten  sonra zaten çimlenme  başlamış olacaktır. Bu çimlenmeye yeni başlamış tohumları  kapalı  ortamdaki hasıl üretmek için kullanılan tavalara serilir. Düzenli olarak nemlendirilerek büyümesi sağlanır. Takriben 1  hafta  sürede  arpa  hasılı hazır  olmaktadır.  İdeal sıcaklık 15-20 °C olsa da  sıcaklık düşerse  bu süre biraz daha  artar. Ancak çok yaygın olarak yapılan bir uygulama değildir. 

En Verimli arpa  çeşidi hangisi, dönüm getirici en yüksek arpa çeşidi  isimleri  hangileridir dersek eğer bu sorunun tek bir cevabı olmaz.  Çünkü  arpa  yetiştiriciliği konusunu anlatırken yazlık arpa, kışlık arpa    gibi ekim zamanına  göre farklı  çeşitler  olmak üzere  arpa  tarımının yapılacağı  bölgenin iklimine  göre  ve  toprak yapısına  göre  bu çeşitler  değişecektir. Ayrıca  kıraçta yetişmesine  ve  sulu tarım ile   yetiştirilmesine  göre de  arpa  çeşitleri arasında da  verimler  değişecektir. Sitemizin ArpaVideoları  sayfasındaki videoları izlerseniz eğer  sulanan yada  kıraçtaki arpa   çeşitlerinin bölgelere  göre  verim durumlarını gözlemleyebilirsiniz, kıyaslayabilirsiniz. 

Kıraçta en verimli arpa  çeşidi nedir, susuz  olarak yetiştirilen, su imkanı olmayan tarlalara hangi çeşit arpa  ekilmelidir, kuraklığa dayanıklı çeşitleri hangileridir ?  Özellikle  yılların daha da  kıraçlaşması, kurak gitmesi, sulama  imkanlarının hem azalması hem de  maliyetlerinin artması dolayısıyla  bu soruların cevapları git gide daha da  önem kazanmaktadır. Yine  yukarıda  olduğu gibi bu konuda  tek bir cevap olamaz. Bu konuda  dikkat etmeniz gereken faktörleri  şöyle  sıralayabiliriz. 

Kıraç Bölgeye Uygun Bir Arpa Çeşidi Seçilmelidir

 Her bölgenin yağış zamanı ve miktarı farklıdır. Yani bölgeye göre  değişen arpa çeşitleri seçilmelidir. Arpa  bitkisinin en çok suya  ihtiyaç duyduğu kardeşlenme dönemi, sapa  kalkma ve  süt oluşumu dönemlerinde  yağışların olduğu  bir  iklimi yakalamak için buna  uygun bir çeşit  tercih edilmelidir. Belki de  tam bu şartları hiç bir  şart altında  sağlamanız  mümkün olmasa da  toprak yapısının durumuna  göre  bazı durumlarda  tolera edilebilir. 

Toprak Yapısına Uygun Bir Arpa Çeşidi Seçilmelidir

Toprak yapısı çok önemlidir.  Yukarıda da  bahsettiğimiz gibi bazen yağışlar az  yağsa da  istenilen dönemlerde  yağmasa da  toprağım nemini koruyabilen bir  özelliğinin yüksek  olması  işinizi daha  kolay hale getirecektir. Toprak yapısının diğer  önemli tarafı ise  arpa  çeşitlerinin toprak  yapısı seçiyor  olma ihtimalide  vardır. Tüm bunlara  dikkat etmek gerekir. Sitemizin Arpa Gübreleme Sayfasında  toprak nemini koruyu ürünler  hakkında  detaylı bilgi verilmiştir. Arpa  buğday ekimi öncesi kullanılması veriminizi oldukça  artıracaktır. Aşağıdaki videolarda   kıraçta, susuz  tarım şartlarında   yetişmiş ve  yüksek verim almış bazı çeşitlerin performansını izleyebilirsiniz. Bundan sonra da  saha da  denk geldikçe  vaktimiz oldukça  bu videoların yenisini eklemeye devam edeceğiz. Aşağıda  Oberek çeşidi arpa, Seymen çeşidi arpa, Scarpia arpa  çeşitlerinin kıraç şartlarındaki dönüm, dekar verimlerini izleyebilirsiniz.